Gốm sứ– kết tinh của trí tuệ, sức mạnh và văn hóa, một trong những phát minh quan trọng của người Trung Quốc.
Gốm sứ là tên gọi chung của đồ gốm và đồ sứ.
Trung Quốc có rất nhiều nơi sản xuất gốm sứ truyền thống, nhưng nổi tiếng nhất vẫn là Cảnh Đức Trấn– cái nôi sinh ra văn hoá gốm sứ và nghề chế tạo đồ gốm sứ của Giang Tây.
Do có kỹ thuật sản xuất vượt trội, sản phẩm đạt chất lượng tốt nên vào các thời Đường, Tống, Nguyên, Minh, Thanh, Cảnh Đức Trấn trở thành nơi chuyên sản xuất đồ sứ cho triều đình. Đến đời Minh, Cảnh Đức Trấn đã trở thành trung tâm sản xuất đồ sứ của cả nước, được mệnh danh là kinh đô đồ sứ của Trung Quốc. Một trong những lý do tạo nên vẻ đẹp hoàn hảo cho đồ sứ tại Cảnh Đức Trấn là phải tuân thủ quy trình sản xuất nghiêm ngặt với sự phân công lao động rất kỹ càng. Cũng vì vậy mà những thợ tham gia vào từng khâu trong quá trình này đều rất điêu luyện.
Đồ sứ của Cảnh Đức Trấn thường có chất lượng tốt, tạo hình tinh xảo, hoa văn trang trí đa dạng, chủng loại phong phú, phong cách độc đáo.
Trong số đồ sứ của Cảnh Đức Trấn thì sứ trắng vô cùng nổi tiếng với khoảng hơn 3000 sản phẩm khác nhau..
Nếu Nghi Hưng có loại đất sét đỏ gọi là tử sa làm ra loại ấm đất lừng danh, thì Cảnh Đừc có loại đất sét trằng gọi là cao lanh làm ra loại chén sứ có tên tuổi không kém phần lừng lẫy. Sứ Cảnh Đức đặc sắc ở điểm có lớp men được coi là “trắng như ngọc, sáng như gương, mỏng như giấy và vang như chuông”.
Bên cạnh sứ thanh hoa (còn gọi là sứ hoa lam), sứ men hồng (hồng nhung, hồng sậm…) và sứ men màu (đỏ, xanh, lam, vàng, đen…). thì sứ linh lung Cảnh Đức Trấn là một trong bốn loại đồ sứ truyền thống trứ danh nhất của Cảnh Đức Trấn.
Sự ra đời của sứ linh lung cũng rất ngẫu nhiên. Nó bắt nguồn từ một sản phẩm bị lỗi trong quá trình tráng men. Thời Tống, đồ sứ Cảnh Đức Trấn có một loại sản phẩm gọi là lò xông. Nắp lò được trang trí chạm rỗng. Trong quá trình tráng men, do tính dễ nóng chảy ở nhiệt độ cao của men, cùng với việc nhiệt độ nung thường không được kiểm soát chặt chẽ nên nhiệt độ trong lò thường quá cao, từ đó làm cho men nóng chảy, chảy tràn và lấp đầy các lỗ trên nắp lò, tạo thành các lỗ sáng mờ rất đẹp và các lỗ này trở nên trong suốt khi được chiếu sáng.
Sản phẩm lỗi này tình cờ đã truyền cảm hứng sáng tạo rất lớn cho các thợ thủ công, và cuối cùng ở thời Minh năm Vĩnh Lạc họ đã thành công trong việc tạo ra loại sứ linh lung tinh xảo đặc sắc.
Sứ linh lung Cảnh Đức Trấn còn được gọi là “sứ chạm rỗng dát thủy tinh”.
Các sản phẩm sứ linh lung sử dụng kỹ nghệ “ chạm khắc rỗng” trên xương gốm, Mỗi “mắt linh lung” hình hạt gạo hay còn gọi là hoa gạo ( ở Nhật Bản nó được gọi là “mitong” ) đều được chạm khắc tinh xảo, có quy luật, đối xứng, hoàn toàn thủ công bởi những người thợ lành nghề. Hình dạng của “mắt linh lung” đã phát triển từ hình dạng hạt gạo truyền thống sang hình tròn, lưỡi liềm, hình thoi, đa giác..Kỹ nghệ chạm này rất khó và phức tạp, máy móc không thể thay thế được đôi tay khéo léo của người thợ.
Sau đó, xương gốm sẽ được phủ lên trên bề mặt một lớp men gốm (men gốm là một lớp thủy tinh có chiều dày từ 0,15-0,4mm được hình thành trong quá trình nung. Trước khi nung chín, nó tồn tại ở dạng chất lỏng có độ đặc khác nhau tuỳ loại men ), men sẽ khô đi và có phần giống như một lớp bột, phấn dày. Món đồ gốm đã được phủ men này sẽ được đem đi nung ở nhiệt độ chín của gốm – men ở nhiệt độ cao sẽ nóng chảy, chảy tràn, kết dính vào bề mặt và trở thành một lớp như lớp kính nhẵn, sáng bóng, không màu, các “mắt linh lung” được lấp đầy tạo thành các lỗ sáng bán trong suốt.
Kỹ thuật khó, ngoài việc nắm bắt độ ẩm của gốm, còn phải nắm bắt được lực khắc, nhiệt độ lò nung, thời gian nung chính xác, độ dày men cũng phải được kiểm soát tốt, năng suất lại thấp nên mỗi sản phẩm đưa đến tay người tiêu dùng đều được lựa chọn cẩn thận. Nó chứa rất nhiều tâm huyết của người thợ.
Vào giữa triều đại nhà Minh, Sứ linh lung không chỉ được sản xuất hàng loạt mà còn được kết hợp với vẽ hoa lam ( thanh hoa) để tạo thành một món đồ sứ trắng chạm rỗng men xanh nổi tiếng, trở thành một thương hiệu nổi tiếng về đồ sứ Cảnh Đức Trấn.
